10 jaar Pop Up Cinema: in gesprek met Roos van den Oetelaar

Gefeliciteerd met het tinnen jubileum van Pop Up Cinema! Voor een kleine stichting is dat een mijlpaal. Wat is volgens jou het succes van Pop Up Cinema?

Het is absoluut een verdienste van mijn voorgangers en alle bevlogen en betrokken mensen, makers en partners in de afgelopen tien jaar. Zij hebben Pop Up Cinema opgebouwd en van een stevige positie voorzien in Tilburg. Zoals ik het zie is Pop Up Cinema het resultaat van de liefde voor film en cinema van heel capabele cultureel ondernemers. Maar zeker ook een verdienste van een partner zoals de gemeente Tilburg, die mijns inziens terecht het predicaat Stad van Makers draagt. De manier waarop zij met het veld samenwerkt vind ik lovenswaardig en je ziet hoe het de vruchten afwerpt. Daar profiteert de hele stad van.

Wat is jouw persoonlijke relatie ten aanzien van film?
Film is een heel gewichtig en bijzonder rijk medium. Ze is heel volledig, bedoel ik. Zoals regisseur David Fincher treffend verwoordde: “In film, we sculpt time, we sculpt behavior and we sculpt light”. Ik ben opgeleid als beeldend kunstenaar en heb altijd het liefst met film en bewegend beeld gewerkt omdat het zich goed leent voor een manier van werken waarin onderzoek een belangrijk vertrekpunt vormt. Film kan verwijzen naar allerlei andere bronnen en het hardop denken faciliteren, als een essay. En film is natuurlijk visueel, maar ze kan ook klinken als muziek. Ze staat op een tijdlijn en is in beweging, wat film weer gemeen heeft met dans. Later ben ik me gaan fascineren voor de geschiedenis van cinema en voor film als culturele uiting en onderscheidend maatschappelijk fenomeen.

Wat bedoel je daarmee?
Allereerst is het goed om te weten dat er met het begrip ‘cinema’ wordt verwezen naar de gehele culturele praktijk van het maken, vertonen en ervaren van film. Deze culturele praktijk onderscheidt zich door de mogelijkheid om een enorm groot en gevarieerd publiek te bereiken. Er zijn immers maar weinig mensen die niet van film houden. Dat komt niet alleen doordat er zo veel verschillende soorten films en genres zijn, maar ook doordat film echt overal is. Ze beperkt zich heden ten dage niet meer tot een bioscoopzaal, maar is altijd dichtbij: thuis op je tv, in de fitnessruimte, vliegtuig, op je laptop, in een museum, op je mobieltje. En komt in vele gedaanten en verbindt zich moeiteloos met tal van andere disciplines en domeinen. En dan heb ik het nog niet eens over de celebrity culture die is verbonden met het medium. Film heeft, met andere woorden, een grote artistieke waarde en staat tegelijkertijd met één been in de populaire cultuur. Dat maakt film een heel toegankelijke kunstvorm met een enorm groot bereik en impact. 

Waarom vind je dat belangrijk?
Stories can push humanity forward, in de woorden van regisseur Nia Dacosta. De geschiedenis leert ons dat kunst en cultuur een buitengewoon relevante rol spelen in periodes waarin maatschappelijke uitdagingen zo groot zijn dat terugvallen op oude denkrichtingen niet langer volstaat. Nieuwe perspectieven zijn noodzakelijk en het narratief vermogen van film is enorm, net zoals haar publiek. Film imiteert het leven, maar andersom imiteren we ook film. Deze interactie tussen film en maatschappij maakt dat ze tegelijkertijd reflecteert als een vormende werking heeft.

Hoe kan zo’n perspectief tot stand komen volgens jou?
Nou, een analyse van hoe cinema omgaat met de uitdagingen en actuele thema’s van onze tijd zoals diversiteit, identiteit, polarisatie of klimaatverandering is buitengewoon waardevol in een proces van begrijpen, bevragen of verbeelden. Deze thema’s laten zich bovendien goed bespreken aan de hand van indrukwekkende, sociaal betrokken, totaal vervreemdende, grappige of juist uiterst serieuze films. Het heeft op die manier ook een educatieve waarde en zorgt ervoor dat je meer ziet tijdens het kijken. Onze CineSandwich is daar een mooi voorbeeld van. In dit format kijk je een korte film twee keer achter elkaar! Tussen de vertoningen gaan wij, samen met het publiek, in gesprek met de maker. Dat geeft weer nieuwe perspectieven op zowel het maakproces, zoals wat de film wil vertellen. Dat helpt met het bepalen van je eigen positie ten aanzien van een thema of issue.

Wat voegt Pop Up Cinema als organisatie toe aan de stad Tilburg?
Pop Up Cinema is een platform voor film én reflectie. Het format is eigenlijk simpel: we verenigen het consumeren met het creëren. En door middel van ontspanning, activeren we. Pop Up Cinema daagt je actief uit om ideeën en overtuigingen te ijken en te verrijken door geëngageerde programma’s te ontwikkelen waarin film altijd het vertrekpunt vormt voor dialoog, debat of lezing. Hierbij doen we expliciet een beroep op professionals, makers, denkers, doeners, en nodigen deze uit om werk te tonen, ideeën te delen of inhoudelijk mee te denken in de programmering.  

En dat is altijd op een andere plek? 
Ja, we zijn een nomadisch platform en dus werken we site specific. Samenwerking met een partner is in de basis onze werkwijze. We bekijken de locatie, wie het publiek is, of de vertoning onderdeel is van een overkoepelend event etc. We zijn dus een inhoudelijk partner. Ik denk dat het nomadische karakter van Pop Up Cinema haar uniek en comfortabel maakt in de fluïde tijd waarin we leven. Pop Up Cinema is wendbaar en open naar een nieuw cultuurpubliek.

Pop Up Cinema lanceert op 21 juni een gloednieuwe huisstijl en website. De website krijgt een volledige make-over en het logo is aangepakt. Wat hoop je dat dit nieuwe sausje uitstraalt?
Allereerst hebben we een partner in de arm geslagen, De Vormforensen, die vanuit de inhoud werkt, net zoals wij. Ze hebben gekeken naar de oorsprong en partners van Pop Up Cinema en de kern van film: licht en projectie. Onze ambitie is dat we als platform beter onze waarden communiceren. Waarden als samenwerking, verbinding, engagement en dialoog. Daarnaast is het belangrijk dat als je vloeibare organisatie heel duidelijk een eigen identiteit hebt en herkenbaar bent voor je publiek en partners. Onze nieuwe website is zo gebouwd dat het die taak kan vervullen. Een zichtbare identiteit en een plek waar je stil kan staan bij wat wij doen en ons in onze bewegingen kan volgen.

Tot slot, wat moet de potentiële nieuwe bezoeker gaan zien? Waar kijk je dit jaar naar uit? 
We zijn op dit moment bezig met het cureren van een serie korte films voor op het Kouwe Kermis Festival in de Nieuwe Vorst. We werken graag samen met deze partner omdat zij ons de vrijheid geven om echt los te gaan en te experimenteren met onze programmering. Niet alleen in de keuze voor specifieke films of genres, maar ook in de manier waarop programmering tot stand komt. De zomerfilms in de binnentuin van de Nieuwe Vorst gaan we dit jaar laten cureren door jonge filmmakers, bijvoorbeeld. We nodigen ze uit hun eigen korte film als voorfilm te vertonen en de hoofdfilm daar vervolgens bij te selecteren. Tof is dat zij op deze manier opeens een heel groot publiek krijgen, want deze zomerse filmavonden zitten altijd helemaal vol. Deze manier van samenwerken met het veld willen we de komende jaren nadrukkelijker gaan verkennen, omdat het wat ons betreft beter bij een nieuwe tijd past. Verder staan er mooie plannen op het programma bij De Nachtzuster, na de zomer. We vertonen de film Moonage Daydream over David Bowie, en hebben een heel speciale randprogrammering voor dit avondvullende event gemaakt. Wat dat is houden we nog even geheim, maar maken we gauw bekend. Tickets zijn schaars, dus volg onze kanalen om op de hoogte te blijven!